DERS 13
YENİ SÖZCÜKLER
LE DENDİSTE DİŞÇİ
(lö dantist)
İL (m) O (masculin)
(il)
ELLE (f) O (feminin)
(el)
L' INGÉNIEUR (m) MÜHENDİS
(lenjenyör)
JE BEN
(jö)
SUIS ……..İM
(süi)
L' AVOCAT (m) AVUKAT
(lavoka)
NOUS BİZ
(nu)
SOMMES ……UZ …..İZ
(som)
VOUS SİZ
(vu)
ÉTES ……SİNİZ ….SINIZ
(et)
L' INFIRMIÉRE (f) HEMŞİRE
(lenfirmyer)
İLS (m) ONLAR (masculin)
(il)
ELLES (m) ONLAR (feminin)
(el)
TREIZE ON ÜÇ
(trez)
TU SEN
(tü)
ES ……SİN ….. SIN
( e )
YUKARDAKİ SÖZCÜKLERDEN SIRASIYLA BİRER CÜMLE KURALIM.
C' est un DENTISTE Bu bir dişçidir
(setön dandist)
İL est un dendıste dendiste O bir dişçidir
(il esön dandist)
ELLE est une vieille femme
(el esün vyey fam) O yaşlı bir kadındır
Girard est un INGÉNIEUR Girard bir mühendistir
(jirar es ön lenjenyör)
JE SUIS ıngénıeur Ben mühendisim
(jö süi lenjenyör)
je SUIS professeur Ben öğretmenim
(jö süi profesör)
İl est un AVOCAT O bir avukattır
(il e sön avukat)
NOUS SOMMES docteurs Biz doktoruz
(nusom doktor)
Nous SOMMES des eleves Biz öğrenciyiz
(nu som dezelev)
VOUS ÉTES des dentistes Siz dişçisiniz
(vuzet de dantist)
Vous ÉTES des professeurs Siz öğretmensiniz
(vuzet de profesör)
Sophie est une INFIRMIÈRE Sophie bir hemşiredir
(sofi esün lenfirmyer)
İLS sont dans la classe Onlar sınıftadır
(ilson dan la klas)
ELLES sont des ınfırmıères Onlar hemşiredir
(elson dez enfirmyer)
İl y a TREIZE pommes dans le panier Sepette on üç elma var
(ilya trez pom dan lö panye)
TU ES un eleves Sen bir öğrencisin
(tü e ön elev)
Tu ES un professeur Sen bir öğretmensin
(tü e ön profesör)
KONUMUZ ŞAHIS ZAMİRLERİ
Şahıs zamirleri kişilerin ve öteki canlı yada cansız varlıkların yerini tutan sözcüklerdir.
BEN, SEN, O, BİZ, SİZ, ONLAR sözcükleri birer şahıs zamiridir.
Fransızcadaki şahıs zamirleri okunuşlarıni, okunuşları ve Türkçe karşılıkları ile birlikte görelim.
JE (jö) BEN
TU (tü) SEN
İL (il) O (masculin)
ELLE (el) O (feminin)
NOUS (nu) BİZ
VOUS (vu) SİZ
İLS (il) ONLAR (masculin)
ELLES (el) ONLAR (feminin)
Yukarıda gördüğümüz şahıs zamirlerindeki önemli noktaları açıklayalım.
Birincisi ; Fransızcadaki il, elle, ils, ve elles sözcüklerinin Türkçedeki karşılıkları,
İl, elle O
ils, elles ONLAR
sözcükleridir.
Türkçede kendisinden söz edilen şey, yada kişi için «O» sözcüğü kullanılır.
«O» sözcüğünün yerini tuttuğu ismin masculin yada feminin olması durumu değiştirmez.
Başka bir değişle, sözcük hangi cinsten olursa olsun, hep «O» kullanılır.
Fransızcada bu durum değişiktir. Kendisinden söz edilen bir isim masculin, ise, Türkçedeki
Türkçedeki «O» nun karşılığı olarak il; femininse se elle kullanılır. İl ve elle sözcüklerin
çoğulları da ils ve elles dir.
Yani, isim masculin ise İl feminin ise elle kullanılır.
Eğer isim, çoğulsa,
İl yerine ils
elle yerine elles kullanılır.
İkincisi; Fransızcada da Türkçede olduğu gibi, sen (tu) ve siz (vous) sözcüklerinin olduğunu
gördük. Buradaki vous sözcüğü kimi zaman, bir saygı ve resmiyet ifadesi olarak, Türkçedeki
«siz» zamirinde olduğu gibi, bir tek kişiye hitap ederken de kullanılır. Bunun tekil anlamdamı
yoksa çoğul anlamda mı kullanıldığını o cümlenin anlamından çıkarırız. Bunu biraz sonra göreceğiz.
SUIS, ES, EST, SOMMES, ETES, SONT
Est ve sont sözcüklerinin anlamlarını ve cümledeki yerlerini biliyoruz. Bunları ve bu derste
gördüğümüz şahıs zamirleriyle kullanılan aynı tip sözcükleri sırayla tek, tek açıklayalım.
SUIS …….İM je SUIS Ben …………. İM
(süi) (jö süi)
Suıs sözcüğü, «ben» anlamındaki je ile birlikte kullanılır. Türkçedeki «im, ım, um» eklerinin
karşılığıdır. Türkçe eklerdeki bu değişiklikler ses uyumundan ileri gelir. Örneğin, «öğretmenim,
avukatım, doktorum» sözcüklerindeki ekler ses uyumundan dolayı bu değişikliğe uğramıştır.
Fransızca da böyle bir değişiklik yoktur. Suıs sözcüğü her zaman aynı kalır.
ES …..sin …..sın tu ES sen ……SİN
(e ) (tü e)
Es sözcüğü «sen» anlamındaki tu ile birlikte kullanılır. Türkçedeki «sin, sın, sun» eklerinin
karşılığıdır. Ses uyumu nedeniyle Türkçede bu ekler değişikliğe uğradığı halde Fransızca da es
sözcüğü hiç değişmez.
EST dir, dır il EST, elle EST o ………DUR
(e ) (il e) (el e)
Est sözcüğünün «dır, dir» anlamına geldiğinin ve tekil isimlerle birlikte kullanıldığını biliyoruz.
Est sözcüğü tekil şahıs zamirleri olan il (masculin) ve (feminin) sözcükleriyle birlikte
kullanılır.
SOMMES …..UZ …. İZ nous SOMMES biz …… İZ
(som) (nu som)
Sommes sözcüğü «biz» anlamına gelen nous ile birlikte kullanılır. Türkçedeki «iz, ız, uz» ekle-
rinin Fransızcada ki karşılığıdır. Suıs ve es sözcüklerinde olduğu gibi, ses uyumundan dolayı
Türkçedeki bu ekler değişikliğe uğradığı halde, Fransızcada ki sommes sözcüğü hiç bir değişikliğe
uğramaz.
ÊTES ….SİNİZ, ……SINIZ vous ÊTES siz ……..SİNİZ
( et) (vu z et)
Êtes sözcüğü, «siz» anlamındaki vous ile birlikte kullanılır.
Bu sözcük de Türkçedeki
«siniz, sınız, sunuz» eklerinin Fransızcada ki karşılığıdır. Diğerlerinde olduğu gibi etes sözcüğü
de hiç bir zaman değişikliğe uğramaz.
SONT …DİRLER .. DIRLAR ils SONT, elles SONT onlar ……….DIR (LAR)
(son) (il son) , (el son)
Sont sözcüğü ils (masculin) ve elles (feminin) sözcükleriyle birlikte kullanılır. Geçmiş
derslerimizden de bildiğimiz gibi sont hiç değişikliğe uğramaz.
Şimdi bu sözcükleri şahıs zamirleri ve okunuşlarıyla birlikte bir daha görelim.
ŞAHIS ZAMİRLERİ VE suıs, es, est, sommes, êtes, sont
je suıs ben ………….im
( jö süi)
tu es sen ………… sin
(tü e)
il est o ………..dur
(il e)
elle est o …………dur
(el e)
nous sommes biz ……..iz
(nu som)
vous êtes siz ………siniz
(vuzet)
ils sont onlar …….dır(lar)
(il son)
elles sont onlar ……..dırlar
(el son)
Şimdi de bunlarla nasıl cümle kurulduğunu görelim. Bu örnek cümleleri önce yüksek sesle en az
dört, beş defa okuyunuz, sonra da yazarak tekrarlayınız ve inceleyiniz.
je suıs …….. ben ……….im
(jö süi)
Je suıs docteur ben doktorum
(jö süi doktor)
Je suıs professeur ben öğretmenim
(jö süi profesör)
Je suıs dentiste ben dişçiyim
(jö süi dentis)
tu es ……… sen …………sin
(tü e)
Tu es un avocat Sen bir avukatsın
(tü e ön avukat)
Tu es un eleve Sen bir öğrencisin
(tü e ön elev)
Tu es une jeune infirmiere Sen genç bir hemşiresin
(tü e ün jön infirmyer)
il est ………. o ……….. Dur
İl est un ingenieur o bir hemşiredir
İl est un docteur o bir doktordur
il est un nouveau professeur o yeni bir öğretmendir
elle est ………….. o …………..dur
Elle est une infirmiere o bir hemşiredir
Elle est un docteur o bir doktordur
Elle est une jeune femme o genç bir kadındır
nous sommes ………… biz ………..iz
Nous sommes des eleves Biz öğrenciyiz
Nous sommes des acocats Biz avukatız
Nous sommes jeunes Biz genciz
vous êtes ……………. siz ………..siniz
Vous êtes ingenieurs Siz mühendis (ler) siniz
Vous êtes dentistes Siz dişçi(ler)siniz
Vous êtes eleves Siz öğrenci(ler)siniz
ils sont ………….. onlar ………..dır
İls sont des avocats Onlar avukattır
İls sont des professeur Onlar öğretmendir
İls sont des infirmieres Onlar hemşiredir
elles sont ……………. onlar ………..dır
Elles sont vieilles Onlar yaşlıdır (eskidir)
Elles sont dans la classe Onlar sınıftadır
Elles sont longues Onlar uzundur
Vous sözcüğünün «siz» anlamında olduğunu, kimi zamnda da nezaket saygı ve resmiyet
gereği tekil anlamda tu yerine kullanıldığını söylemiştik. Buna göre vous sözcüğünün
bir cümlede, bir kişi içinmi yoksa birden fazla kişi içinmi söylendiğini nasıl anlayacağız?
Bu çok kolay bir durumdur. Vous sözcüğünden sonra, un, une tanım sözcükleri varsa,
ve isim tekilse bir kişiye, vous dan sonra des tanım sözcüğü gelmişse ve isim çoğulsa
birden fazla kişiye hitap edildiğini anlarız. Şu iki cümlede bunu daha iyi anlamaya çalışalım.
Vous êtes un bon eleve. Siz iyi bir öğrencisiniz.
(vuzet ön bon elev)
Vous êtes bons eleves. Siz iyi öğrenci(ler)siniz.
(vuzet bon elev)
Bu iki cümleni birincisinde vous, bir kişiyi, ikincisindeyse, birden fazla kişiyi göstermektedir.
Vous êtes un bon professeur. Siz iyi bir öğretmensiniz.
(vuzet ön bon profesör)
Vous êtes professeurs Siz öğretmen(ler)siniz.
(vuzet profesör)
İçinde şahıs zamiri bulunan cümle kalıbı.
zamir suıs, es, sommes, êtes, sont un, une, des isim
je suıs un enfant
Tu es une femme
İl est un eleve
Elle est une infirmiere
Nous sommes des docteurs
Vous êtes des avocats
İls sont des professeurs
Elles sont des infirmieres
Yalnız kişilerin yerini tutan şahıs zamirleri.
Bu şahıs zamirleri, yalnız kişilerin yerini, başka bir deyişle kişi isimlerinin yerini tutarlar.
Cümlenin soru biçimi hariç, her zaman cümlenin başında yer alırlar.
Je suıs eleve Ben öğrenciyim.
(jö süi elev)
Tu es un docteur Se bir doktorsun.
(tü eön doktor)
Nous sommes infirmieres Biz hemşireyiz.
(nusom lenfirmyer)
Vous êtes avocats Siz avukatsınız
(vuzet avukat)
Hem kişilerin hemde canlı- cansız bütün varlıkların yerini tutan şahıs zamirleri
şunlardır.
İl, elle, ils, elles
Bu şahıs zamirleri hem kişilerin hem de bitkilerin, hayvanların ve eşyaların yerini tutarlar.
Başka bir deyişle, onların yerine kullanırlar.
Örnekleri inceleyiniz ve yüksek sesle tekrarlayınız.
Le chat est sous la table Kedi masanın altında dır
(lö şa e su la tabl)
il est sous la table O masanın altında dır
(il e su la tabl)
L' horlage est sur le mur Saat duvardadır
(lorloj e sür lö mür)
Elle est sur le mur O duvardadır
(el e sür lö mür)
Les oiseaux sont sur l' arbre Kuşlar ağaçtadır
(le z uazo son sür larbr)
ils sont sur l'arbre Onlar ağaçtadır
(il son sür larbr)
UYGULAMA
Bu cümleleri tamamlayınız
1- Je ………….professeur
2- Nous …………………….des ingenieurs
3- Elle ……………une nouvelle infirmiere
4- ……………êtes dentistes
5- Tu …………..un dovteur
6- İls ………….des professeurs
7- …………….sont des infirmieres
8- İl …………..un bon eleve
Fransızca cümlelerin okunuş biçimleri cümlenin altında parantez içinde MAVİ renkte verilmiştir.
